Νουμηνία Μαιμακτηριώνος

Νουμηνία Μαιμακτηριώνος

Νουμηνία

Απόλλωνος
Νουμηνίου

Απάντων
Ουρανίων
θεών

Επιμήνια
θυόμενα

Σὲ ολόκληρο τὸν Ἑλληνικὸ κόσμο ἡ πρώτη ἡμέρα τοῦ κάθε μηνὸς ὁνομάζεται Νουμηνία, ἡ ημέρα τῆς Νέας Σελήνης.

― Τὴν νεομηνίαν πάντων τῶν θεῶν νομίζουσιν εἶναι. ταύτην γὰρ οἱ πρόγονοι τοῖς θεοῖς ἀνέθεσαν διὰ τὸ πρώτην αὺτὴν εἶναι τοῦ μηνός. πάσας τε τὰς ἀρχὰς προσήψαν αὐτοῖς ὀρθῶς ποιοῦντες…τοῦ δὲ (τὸ δὲ) Ἀπόλλωνος ταύτην εἶναι νομίζειν τὴν ἡμέραν

―εἰκότως τὸ πρῶτον φῶς τῷ αἰτιωτάτῳ τοῦ πυρὸς (ἀποδιδόασιν) ἐκάλουν τε αὐτὸν καὶ Νεομήνιον. ἡ ἱστορία παρὰ Φιλοχόρῳ.(Σχ. Ὀδ. Ῥαψ. Υ καὶ Φ)

―Ἐκαλεῖτο δὲ καὶ θυσία τις ἐπιμήνια, ἡ κατὰ μῆνα τῇ νουμηνίᾳ συντελουμένη. (Ἠσύχιος στὸ Ἐπιμήνιοι).

Ὁ Πλούταρχος στὰ Ηθικὰ 827α τὴν χαρακτηρίζει ὡς τὴ ἱερωτάτη ἀπὸ ὅλες τίς ἡμέρες:

― οὐκ ὄζει τόκου βαρὺ καὶ δυσχερὲς ὥσπερ ἰοῦ καθ᾽ ἡμέραν ἐπιρρυπαίνοντος τὴν πολυτέλειαν, οὐδ᾽ ἀναμνήσει τῶν καλανδῶν καὶ τῆς νουμηνίας, ἣν ἱερωτάτην ἡμερῶν οὖσαν ἀποφράδα ποιοῦσιν οἱ δανεισταὶ καὶ στύγιον. τοὺς μὲν γὰρ ἀντὶ τοῦ πωλεῖν τιθέντας ἐνέχυρα τὰ αὑτῶν.

Τὸ χαρακτηριστικὸ τῆς ἑορτῆς είναι ἡ μεγάλη ἀγορὰ :

― οὗτος τῇ προτέρᾳ νουμηνίᾳ ἐπρίατο δοῦλον ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ ΙΠΠΗΣ 43-44

― Φιλοκλέωνμὰ τὸν Δί᾽ οὐ δῆτ᾽, ἀλλ᾽ ἀποδόσθαι βούλομαι τὸν ὄνον ἄγων αὐτοῖσι τοῖς κανθηλίοις νουμηνία γάρ ἐστιν. ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ ΣΦΗΚΕΣ 169-171

Επίσης οἱ ἀγῶνες στὴν Παλαίστρα:

― καὶ περὶ τὸ χωρίον ἐλᾷδας ἅπαν ἐν κύκλῳ, ὥστ᾽ ἀλείφεσθαί σ᾽ ἀπ᾽ αὐτῶν κἀμὲ ταῖς νουμηνίαις.ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ ΑΧΑΡΝΗΣ 999

Καὶ τέλος τὸ Δεῖπνο :

―οὐχ οὗτός ἐστιν ὁ τοιαῦτα περὶ θεοὺς ἐξαμαρτάνων ἃ τοῖς μὲν ἄλλοις αἰσχρόν ἐστι καὶ λέγειν, τῶν κωμῳδοδιδασκάλων δ᾽ ἀκούετε καθ᾽ ἕκαστον ἐνιαυτόν; οὐ μετὰ τούτου ποτὲ Ἀπολλοφάνης καὶ Μυσταλίδης καὶ Λυσίθεος συνειστιῶντο, 3 μίαν ἡμέραν ταξάμενοι τῶν ἀποφράδων, ἀντὶ δὲ νουμηνιαστῶν κακοδαιμονιστὰς σφίσιν αὐτοῖς τοὔνομα θέμενοι, πρέπον μὲν ταῖς αὑτῶν τύχαις· οὐ μὴν ὡς τοῦτο διαπραττόμενοι τὴν διάνοιαν ἔσχον, ἀλλ᾽ ὡς καταγελῶντες τῶν θεῶν καὶ τῶν νόμων τῶν..ΑΘΗΝΑΙΟΣ 12.551φ

Ἕνα ἱδιαίτερο χαρακτηριστικὸ ἱδιωτικῶν λατρευτικῶν πράξεων γιὰ αὐτὴ τὴν ἡμέρα είναι ἡ τοποθέτηση λιβανιοῦ στὰ ἀγάλματα τῶν θεῶν ὡς θυμίαμα καὶ κλάδους Δάφνης καὶ στέφανους :

― ὑπὸ τοῦ δὲ τὴν ψῆφόν γ᾽ ἔχειν εἰωθέναιτοὺς τρεῖς ξυνέχων τῶν δακτύλων ἀνίσταται, ὥσπερ λιβανωτὸν ἐπιτιθεὶς νουμηνίᾳ. ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ ΣΦΗΚΕΣ 94-96,ΣΧΟΛΙΑ ΑΡΙΣΤ. )

Ὁ Δημοσθένης μαρτυρεῖ ὅτι οἱ Ἀθηναῖοι ἀνεβαίνουν στὴν Ἀκρόπολη αὐτὴ τὴν ἡμέρα ὅπου ἐκεῖ γίνεται ἡ ἐπίσημη παρουσίαση τῶν Ἐπιμηνίων .

― πῶς δ᾽ εἰς τὸ μητρῷον βαδιεῖσθε, ἄν τι βούλησθε; οὐ γὰρ δήπου καθ᾽ ἕν᾽ ὑμῶν ἕκαστος ὡς ἐπὶ κυρίους τοὺς νόμους πορεύσεται, εἰ νῦν μὴ βεβαιώσαντες αὐτοὺς ἔξιθ᾽ ἅπαντες κοινῇ. πῶς δὲ ταῖς νουμηνίαις εἰς ἀκρόπολιν ἀναβαίνοντες τἀγαθὰ τῇ πόλει διδόναι καὶ ἕκαστος ἑαυτῷ τοῖς θεοῖς εὔξεσθε, ὅταν ὄντος τούτου ἐκεῖ καὶ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ τοῦ χρηστοῦ τἀναντία τοῖς ὅρκοις καὶ τοῖς ἐκεῖ γράμμασιν ἐγνωκότες ἦτε; ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ 25.99

Τὰ Ἐπιμήνια περιγράφονται καὶ ἀπὸ τὸν Ἡρόδοτο:

― λέγουσι Ἀθηναῖοι ὄφιν μέγαν φύλακα τῆς ἀκροπόλιος ἐνδιαιτᾶσθαι ἐν τῷ ἱρῷ λέγουσί τε ταῦτα καὶ δὴ ὡς ἐόντι ἐπιμήνια ἐπιτελέουσι προτιθέντες τὰ δ’ ἐπιμήνια μελιτόεσσά ἐστι. αὕτη δὴ ἡ μελιτόεσσα ἐν τῷ πρόσθε αἰεὶ χρόνῳ ἀναισιμουμένη τότε ἦν ἄψαυστος. σημηνάσης δὲ ταῦτα τῆς ἱρείης, μᾶλλόν τι οἱ Ἀθηναῖοι καὶ προθυμότερον ἐξέλιπον τὴν πόλιν, ὡς καὶ τῆς θεοῦ ἀπολελοιπυίης τὴν ἀκρόπολιν. ὡς δέ σφι πάντα ὑπεξέκειτο ΗΡΟΔΟΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ 8.41

Γιὰ τοὺς Ἀθηναίους ἡ Νουμηνία είναι η ιερότερη ὅλων τῶν ἡμερῶν καὶ αὐτὸ φαίνεται στὸ ὄτι δὲν ἐπέτρεψαν ποτὲ τὴν προσθήκη ἄλλων ἑορτῶν γιὰ τὴν ἡμέρα αὐτή.

ΥΓΙΕΙΑ, ΚΑΙ ΕΥΔΑΙΜΟΝΙΑ, ΜΕΙΛΙΧΙΟ ΜΑΙΜΑΚΤΗΡΙΩΝΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ