Έκτη μεσούντος Μαιμακτηριώνος

Έκτη μεσούντος Μαιμακτηριώνος

Ελευθέρια
Πλαταιών

Ζευς Ελευθέριος

Άφιξη
θεωρίας
Αθηναίων

Ιερή
Πομπή
Πλαταιές

Θυόμενα
υπέρ
των τάφων
των πατέρων

Θυόμενα
υπέρ
των πεσόντων
στις Πλαταιές

Θυόμενα
υπέρ
της Ελλάδος

Πεντετηρικός
Αγών
Ελευθερίων
Πλαταιές

Γυμνικός
Στεφανίτης
Αγών
Πλαταιές

Συνέλευση
της Βουλής

Τη σημερινή ημέρα ο Πλούταρχος εδραιώνει την ημερομηνία για τις προγονικές θυσίες των Αθηναίων στους τάφους των προγόνων τους και για τους πεσόντες νεκρούς στη μάχη των Πλαταιών:
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ 21
― τοῦ Μαιμακτηριῶνος μηνός, ὅς ἐστι παρὰ Βοιωτοῖς
Ἀλαλκομένιος, τῇ ἕκτῃ ἐπὶ δέκα πέμπουσι πομπήν.

Οι Αθηναίοι και ειδικά οι Αιαντίδες πραγματοποιούν θυσίες στις Πλαταιές στους τάφους των πατέρων τους, προς τιμήν της γαλήνης των νεκρών και των πεσόντων στην μάχη των Πλαταιών.
ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ 3.58-59
― ἀποβλέψατε γὰρ ἐς πατέρων τῶν ὑμετέρων θήκας, οὓς ἀποθανόντας ὑπὸ Μήδων καὶ ταφέντας ἐν τῇ ἡμετέρᾳ ἐτιμῶμεν κατὰ ἔτος ἕκαστον δημοσίᾳ ἐσθήμασί τε καὶ τοῖς ἄλλοις νομίμοις, ὅσα τε ἡ γῆ ἡμῶν ἀνεδίδου ὡραῖα, πάντων ἀπαρχὰς ἐπιφέροντες, εὖνοι μὲν ἐκ φιλίας χώρας, ξύμμαχοι δὲ ὁμαίχμοις ποτὲ γενομένοις. ὧν ὑμεῖς τοὐναντίον ἂν δράσαιτε μὴ ὀρθῶς γνόντες. σκέψασθέ τε: Παυσανίας μὲν γὰρ ἔθαπτεν αὐτοὺς νομίζων ἐν γῇ τε φιλίᾳ τιθέναι καὶ παρ᾽ ἀνδράσι τοιούτοις:
ὑμεῖς δὲ εἰ κτενεῖτε ἡμᾶς καὶ χώραν τὴν Πλαταιίδα Θηβαΐδα ποιήσετε, τί ἄλλο ἢ ἐν πολεμίᾳ τε καὶ παρὰ τοῖς αὐθένταις πατέρας τοὺς ὑμετέρους καὶ ξυγγενεῖς ἀτίμους γερῶν ὧν νῦν ἴσχουσι καταλείψετε; πρὸς δὲ καὶ γῆν ἐν ᾗ ἠλευθερώθησαν οἱ Ἕλληνες δουλώσετε, ἱερά τε θεῶν οἷς εὐξάμενοι Μήδων ἐκράτησαν ἐρημοῦτε καὶ θυσίας τὰς πατρίους τῶν ἑσσαμένων καὶ κτισάντων ἀφαιρήσεσθε.

ΤΟ ΑΡΧΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΩΣ ΤΗΝ 16η ΜΑΙΜΑΚΤΗΡΙΩΝΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ

Η 4η Βοηδρομιώνος (Ιουλιανή 2η Σεπτεμβρίου), ήταν η ημέρα της μάχης των Πλαταιών, και ως εκ τούτου σύμφωνα με το ημερολόγιο του Μέτωνος, η δεκάτη του ενάτου μηνός στο ημερολόγιο των Πλαταιών.
Στο Βοιωτικό ημερολόγιο ήταν η 27η του ογδόου μηνός, τον οποίο ο Πλούταρχος ονομάζει Πάνεμο.
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ 19.7
― ταύτην τὴν μάχην ἐμαχέσαντο τῇ τετράδι τοῦ Βοηδρομιῶνος ἱσταμένου κατ᾽ Ἀθηναίους, κατὰ δὲ Βοιωτοὺς τετράδι τοῦ Πανέμου φθίνοντος, ᾗ καὶ νῦν ἔτι τὸ Ἑλληνικὸν ἐν Πλαταιαῖς ἀθροίζεται συνέδριον καὶ θύουσι τῷ ἐλευθερίῳ Διῒ Πλαταιεῖς ὑπὲρ τῆς νίκης.
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ 20.4
― περὶ δὲ θυσίας ἐρομένοις αὐτοῖς ἀνεῖλεν ὁ Πύθιος Διὸς ἐλευθερίου βωμὸν ἱδρύσασθαι
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ 21.1
― ἐκ τούτου γενομένης ἐκκλησίας κοινῆς τῶν Ἑλλήνων ἔγραψεν
Ἀριστείδης ψήφισμα συνιέναι μὲν εἰς Πλαταιὰς καθ᾽ ἕκαστον ἐνιαυτὸν ἀπὸ τῆς Ἑλλάδος προβούλους καὶ θεωρούς, ἄγεσθαι δὲ πενταετηρικὸν ἀγῶνα τῶν Ἐλευθερίων. εἶναι δὲ σύνταξιν Ἑλληνικὴν μυρίας μὲν ἀσπίδας, χιλίους δὲ ἵππους, ναῦς δ᾽ ἑκατὸν ἐπὶ τὸν πρὸς βαρβάρους πόλεμον, Πλαταιεῖς δ᾽ ἀσύλους καὶ ἱεροὺς ἀφεῖσθαι τῷ θεῷ θύοντας ὑπὲρ τῆς Ἑλλάδος.

Τα σχόλια στον Πίνδαρο αναφέρονται στη εορτή με το όνομα τους [ΟΛΥΜΠ.7.154], και ακόμη εορτάζονταν ― διά έτους πέμπτου, στην εποχή του Παυσανία [9.2.4].
Τα Ελευθέρια είναι αφιερωμένα στον Ζεύς Ελευθέριο [ΗΣΥΧΙΟΣ λήμμα Ζευς
Ελευθέριος].
Η επιγραφή στο βωμό ήταν από τον Σιμονίδη:
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ 19
― Τόνδε ποθ΄Έλληνες, νίκας κράτει έργω Άρηος,
ευτόλμω ψυχ΄ς λήματι πειθόμενοι,
Πέρσας εξελάσαντες, ελευθέρα Ελλάδι κοινόν
ιδρύσαντο Διός βωμόν Ελευθερίου
Ο Ευστάθιος ομιλεί για τις Πλαταιές και για τον Ασωπό.
ΣΧΟΛΙΑ ΙΛΙΑΔΟΣ Β 504.269.13
― ένθα Μαρδόνιον και τας τριάκοντα μυριάδας Περσών Έλληνες ρίψαντες ιδρύσαντο Ελευθερίου Διός ιερόν, και τους εν μάχη τελευτήσαντας δημοσία θάψαντες αγώνα γυμνικόν στεφανίτην απέδειξαν τα Ελευθέρια.
Είναι πιθανό επίσης ότι αυτή ήταν και ημερομηνία για τα Ελευθέρια, τα οποία είχαν θεσπισθεί για την ανάμνηση της νίκης, και εορτάζονταν αρχικώς στις Πλαταιές, και χωρίς αμφιβολία, σύμφωνα με το ημερολόγιο των Πλαταιέων, κατά την εποχή του Πλουτάρχου η ημερομηνία ήταν η ημερομηνία της μάχης κατά το Βοιωτικό ημερολόγιο.

Η καθιέρωση του Πεντετηρικού Αγώνος, υπό την ονομασία Ελευθέρια, εορταζόταν ετησίως με την γενική συμβολή όλων των Ελλήνων στις Πλαταιές, κάτω από την εποπτεία των Πλαταιέων, όπως καταγράφει ο Πλούταρχος.
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ 19.7
― τὸ Ἑλληνικὸν ἐν Πλαταιαῖς ἀθροίζεται συνέδριον καὶ θύουσι τῷ ἐλευθερίῳ Διῒ Πλαταιεῖς ὑπὲρ τῆς νίκης.
Στη μάχη έχασαν τη ζωή τους για την πατρίδα χίλιοι τριακόσιοι
εξήντα, από αυτούς οι πενηντα δύο ήταν Αθηναίοι, από την Αιαντίδα φυλή σύμφωνα με τον Κλείδημο, οι γενναιότεροι από όλους.
Για το λόγο αυτό οι Αιαντίδες συνήθιζαν να κάνουν θυσία στις
Σφραγιτίδες Νύμφες, θυσία η οποία είχε παραγγελθεί Πύθειο Μαντείο υπέρ της νίκης.
Οι ενενήντα ένας ήταν Λακεδαιμόνιοι και δεκαέξι άνδρες από την
Τεγέα.

ΟΙ ΘΥΣΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ
Η 16η ΜΑΙΜΑΚΤΗΡΙΩΝΟΣ

Διαφαίνεται, από τον Πλούταρχο ότι οι αναμνηστικές θυσίες, προς τιμήν των πεσόντων στη μάχη των Πλαταιών, εξακολουθούσαν να τελούνται κατά τη δική του εποχή την 16η του Μαιμακτηριώνος.
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ 21.2
― οἱ Πλαταιεῖς ὑπεδέξαντο τοῖς πεσοῦσι καὶ κειμένοις αὐτόθι τῶν Ἑλλήνων ἐναγίζειν καθ᾽ ἕκαστον ἐνιαυτόν. καὶ τοῦτο μέχρι νῦν δρῶσι τόνδε τὸν τρόπον: τοῦ Μαιμακτηριῶνος μηνός, ὅς ἐστι παρὰ Βοιωτοῖς Ἀλαλκομένιος, τῇ ἕκτῃ ἐπὶ δέκα πέμπουσι πομπήν.

Ως εκ τούτου, μπορούμε να βγάλουμε το συμπέρασμα,ότι τελούνταν οι αρχικές ιεροτελεστίες μνήμης, όπως είχαν ορισθεί κατά το έτος της μάχης των Πλαταιών.
Η 16η Μαιμακτηριώνος ήταν 73 ημερες μεταγενέστερη από την 3η του Βοηδρομιώνος και όταν η τελευταία (3η Βοηδρομιώνος), συνέπεφτε με τη 2η Σεπτεμβρίου (Ιουλιανή), στην αντιστοιχία του ημερολογίου του Μέτωνος, τότε η πρώτη συνέπεφτε με την 14η Νοεμβρίου (Ιουλιανή) στην αντιστοιχία του ημερολογίου του Μέτωνος.
Δεν πρέπει να μας εκπλήσσει το γεγονός, ότι το χρονικό διάστημα μεταξύ της μάχης και των πρώτων αναμνηστικών θυσιών προς τιμήν όσων είχαν πέσει στη μάχη, ήταν αυτής της διάρκειας, διότι εντωμεταξύ συνέβαιναν πολλά συμβάντα, όπως η πολιορκία και η κατάληψη της Θήβας, συμβάν το οποίο καταλάμβανε από μόνο του είκοσι μέρες.
Ωστόσο, η 16η Μαιμακτηριώνος του αθηναϊκού έτους (Ιουλιανή 14η Νοέμβρίου), στο ημερολόγιο των Πλαταιών του ίδιου έτους, θα πρέπει να έπεφτε την 24η του ενδεκάτου μηνός, και αν περί αυτού επρόκειτο στην πραγματικότητα τότε δεν υπάρχει αμφιβολία ότι έπρεπε να ήταν κάτι που καθιστούσε αυτό το μήνα, και συγκεκριμένα αυτή την ημέρα του μηνός,την ισχυρότερη που θα μπορούσε να έχει επιλεγεί για το σκοπό αυτό.

Ο ΚΑΤΑΚΛΥΣΜΟΣ ΤΟΥ ΩΓΥΓΟΥ
Η Ελληνική παράδοση φαίνεται ότι χρονολογεί την αρχή του κατακλυσμού του Ωγύγου κατά τον δεύτερο μήνα του πρωτόγονου προγονικού Έτους (το οποίο ταυτίζεται αυστηρώς με την πραγματικότητα), και είχε διάρκεια εννέα μήνες, στην οποία απευθύνονταν, κατ ‘αρχάς, οι θυσίες προς τιμήν των πατέρων, κατά την έννοια των τελετουργιών και των προσφορών για την γαλήνη των νεκρών, σε μεγάλη κλίμακα, και ειδικά στη μνήμη εκείνων που έχασαν τη ζωή τους στην καταστροφή στον καθολικό κατακλυσμό, και σε μερικά από τα σεληνιακά ημερολόγια των Ελλήνων αλλά και σε αυτό των Πλαταιών μεταξύ των άλλων, είχε συνδεθεί με τον ενδέκατο μήνα, και με την τελευταία δεκάδα του μηνός.
Είναι παρατηρήσιμο ότι αυτή η μνημειώδης ημερομηνία στο ημερολόγιο των Πλαταιών,σ΄ αυτό το έτος του ημερολογίου,η 16η του Μαιμακτηριώνος (Ιουλιανή 14η Νοεμβρίου), -479, ήταν, όσο το δυνατόν, η μέση ημέρα της τελευταίας δεκάδας του ενδέκατου μήνα.

Τη σημερινή ημέρα επίσης, στο α΄έτος της 145ης Ολυμπιάδος (-220),
πραγματοποιήθηκε συνέλευση της Βουλής.
Hesp. 1969, σελ. 425-431, αρ. 2, σειρ. 38-41 :
― ἐπὶ Μενεκράτου ἄρχοντος ἐπὶ τῆς Πανδιονίδο[ς]
ἕκτης πρυτανείας ἧι Φιλόδρομος Σωτάδου Σουνιεὺ̣[ς]
ἐγραμμάτευεν· Μαιμακτηριῶνος ἕκτει ἐπὶ δέκα ἕκτ[ει]
καὶ δεκάτει τῆς πρυτανείας· ἐκκλησία κυρία· δήμου ψήφισμ[α]·
δήμου ψήφισμα.
Ο γραφεύς, που ήταν κατά γενικές γραμμές απρόσεκτος, κατέγραψε «εκκλησία κυρία· δήμου ψηφισμα» όταν στην πραγματικότητα ήταν μία συνεδρίαση της Βουλής.
Δείτε την 47η σειράς της επιγραφής και επίσης τα σχόλια της Α. Traill στη σελίδα 427
― ὑπὲρ τῆς βουλῆς καὶ τοῦ δήμου καὶ παίδων
καὶ γυναικῶν ἐπιμεμελῆσθαι δὲ καὶ τῶν ἄλλων ἁπάντων
καλῶς καὶ φιλοτίμως· ἀγαθεῖ τύχει δεδόχθαι τεῖ βουλεῖ.
ΕΠΙΓΡΑΦΕΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΑΓΟΡΑΣ 15 130

Ο Πρόκλος σχολιάζοντας τον Ησίοδο μας πληροφορεί :
782-784 : η μέση έκτη μέρα είναι πολύ ευνοϊκή για τα φυτά και καλή αντρογεννήτρα :
― « λέει ότι η δεκάτη έκτη μέρα, την οποία ονόμασε μεσαία έκτη, είναι ωφέλιμη για τα φυτά, για τον λόγο που είπαμε.
Γιατί το σεληνιακό φως, που είναι θερμό και υγρό, προκαλεί τη
βλάστηση τους· και επίσης ευνοϊκή για τα αρσενικά σπέρματα των ανθρώπων και δυσμενής για τα θηλυκά· αιτία αυτών είναι το γεγονος ότι το αρσενικό σπέρμα είναι ξηρότερο και το θηλυκό σπέρμα υγρότερο, χαρακτηριστικά ως πρός τα οποία διαφέρει και το ίδιο το αρσενικό από το θηλυκό.
Για αυτό λένε ότι οι συλλήψεις που γίνονται όταν φυσάνε βόρειοι
άνεμοι δίνουν αγόρια, ενώ οι συλλήψεις με νότιους ανέμους δίνουν κορίτσια· επίσης και οι σχηματισμοί των θηλυκών εμβρύων είναι βραδύτεροι απ΄ότι των αρσενικών, επειδή το πλήθος της υγρότητας που έχουν τα θηλυκά μέσα τους δεν κυριαρχείται εύκολα από τη φύση που τα σχηματίζει με τη θερμότητα.
Φυσιολογικά, λοπόν, έχει ειπωθεί ότι η δεκάτη έκτη μέρα είναι άριστη αντρογεννήτρα και δυσμενής για τα θηλυκά· , έχει , μέλιστα και κάποια δυσμένεια προς τους γάμους, επειδή η σελήνη απέχει πάρα πολύ από τον ήλιο.
Γι αυτό οι Αθηναίοι επέλεγαν για τους γάμους τις ημέρες της συνόδου ηλίου-σελήνης και τότε τελούνταν τα Θεογάμια πιστεύοντας ότι ο πρώτος γάμος μέσα στη φύση είναι όταν η σελήνη βρίσκεται σε σύνοδο με τον ήλιο».
ΠΡΟΚΛΟΣ ΣΧΟΛΙΑ ΣΕ ΗΣΙΟΔΟ, ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΑΙ 782-784
― έκτη δ΄η μέσση μάλα σύμφορός εστι φυτοίσιν, ανδρογόνος δ΄ αγαθή.
ΗΣΙΟΔΟΣ , ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΑΙ 782-784