Τετάρτη ισταμένου Ελαφηβολιώνος

Τετάρτη ισταμένου Ελαφηβολιώνος

Ερμού

Αφροδίτης Πανδήμου

Έρωτος

Ηρακλέους

Δείπνα Τετραδιστών

Συνέλευση
της Εκκλησίας
του δήμου στην ιερή Δήλο

Η τετράς, η τετάρτη ισταμένου.

Μια συνέλευση της Εκκλησίας του δήμου, το έτος -160/59, σε επιγραφή της ιερής νήσου Δήλου 1497, σειρές 2-5, καταγράφεται τη σημερινή ημέρα.
Σήμερα, επίσης, πραγματοποιείται η μηνιαία οικιακή εορτή αφιερωμένη στον Ηρακλή, τον Ερμή, την Αφροδίτη, και τον Έρωτα.
― Ἡ τετάρτη ἱερὰ Ἀφροδίτης καὶ Ἑρμοῦ.
(ΠΡΟΚΛΟΣ ΑΝ. ΗΣΙΟΔΟΣ 798)

―Διόπερ Μένανδρος, ἐν Κόλακι, τὸν τοῖς τετραδισταῖς διακονούμενον μάγειρον ἐν τῇ τῆς Πανδήμου ‘Αφροδίτης ἑορτῇ ποιεῖ ταυτὶ λέγοντα, κ΄,τ.λ.
ΑΘΗΝΑΙΟΣ 14.78, ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ Ι.22.3.

Η λατρεία τῆς Ἀφροδίτης πῆρε την ονομασία της ἀπὸ τὴν δημιουργία τῶν πολλῶν δήμων σὲ μιὰ κοινότητα ,ἕναν δῆμο ἤ μιὰ πόλις ἀπὸ τὸν Θησέα.
―Οἴμοι τάλας, οἴμοι πλακοῦντος τοῦ ‘ν τετράδι πεπεμμένου
ΑΡΙΣΤ ΠΛΟΥΤ. 1125, ΣΟΥΪΔΑΣ

―πεπεμμένου πλακοῦντος καὶ πεττοῦσα.
―Ἑρμεῖ δὲ μάλιστα τῶν ἀριθμῶν ἡ τετρὰς ἀνἀκειται• πολλοὶ δὲ καὶ τετράδι μηνὸς ἱσταμένου γενέσθαι τὸν θεὸν ἱστοροῦσι
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ ΣΥΜΠ.9

―Ἀνάκειται δὲ αὐτῷ . . . ἡ τετρὰς ἄλλον τρόπον ἤπερ τῷ Ἡρακλεῖ, ἔξ οὗ παροιμία, τὸ ἐν γέγονας, ἤγουν ἐν ἀποφράδι ἡμέρᾳ· ἐπεὶ καὶ Ἡρακλῆς ἐν ταύτῃ γεννηθεῖς κακὸν διήθλε βίον. . . καὶ ἡ τετρὰς δὲ φησιν ἱερὰ τοῦ θεοῦ (Ἑρμῆ).
ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ ΣΧΟΛΙΑ ΙΛ. Ω 336.1353.5, Ὀδ. Ε 262.1534.35)

Η γέννηση τοῦ Ἡρακλέους:
― Τετράδι μὲν τ’οἴχου· τετράδι μὲν φασι γενέσθαι Ἡρακλέα
ΗΣΥΧΙΟΣ

― Τετράδι γέγονας• ἐπὶ τῶν ἄλλοις πονούντων. καὶ γὰρ τὸν Ἡρακλέα τετράδι γεννηθέντα Εὐρυσθεῖ ταλαιπωρῆσαι. Φιλόχορος δὲ αὐτὴν (φησι) καὶ ἐπὶ Ἑρμοῦ δύνασθαι λέγεσθαι• διατεθεῖσθαι δὲ Ἡρακλεῖ τὴν ἡμέραν ἐν ταύτῃ εἰς θεοὺς μεταστάντι.
ΛΕΞΙΚΑ ΦΩΤΙΟΣ ΣΟΥΪΔΑΣ

― τετράδι γέγονας,
ΖΗΝΟΒΙΟΥ ΕΠΙΤΟΜΗ

―Ἀριστώνυμος δ΄ἐν Ἡλίῳ ῥιγοῦντι καὶ Σαννυρίων ἐν Γέλωτι τετράδι φασὶν αὐτὸν (‘Αριστοφάνης) γενέσθαι, διὸ τὸν βίον κατέτριψεν ἑτέροις πονῶν. οἱ γὰρ τετράδι γεννώμενοι πονοῦντες ἄλλοις καρποῦσθαι παρέχουσιν, ὡς καὶ Φιλόχορος ἐν τῇ πρώτῃ περὶ ἡμερῶν ἱστορεῖ. ταύτῃ δὲ καὶ Ἡρακλῆ φασι γεννηθῆναι.
ΑΠ.(328F85-90) ΦΙΛΟΧΟΡΟΥ ΑΠΟ ΑΘΗΝΑΙΟ,ΣΧΟΛΙΑ ΑΠΟΛΟΓΙΑ ,ΠΛΑΤΩΝ 19 γ΄

Ἡ Ἀφροδίτη ἐπίσης έχει γεννηθεῖ τὴν τετάρτη ἡμέρα καὶ ἔτσι η τετάρτη είναι ἰδανικὴ για συνουσία :
— ἡ τετάρτη ἱερὰ τῆς Ἀφροδίτης καὶ Ἑρμοῦ, καὶ διὰ τοῦτο πρὸς συνουσίαν ἐπιτηδεία.
ΣΧΟΛΙΑ σὲ ΗΣΙΟΔΟ 800

Το δείπνο των τετραδιστών
(Ἰδιωτικὸ Γενέθλιο πρὸς τιμὴν τῆς Πανδήμου τοῦ Ἔρωτος καὶ ὅλων τῶν Ὀλυμπίων θεῶν γιὰ τὴν Ὑγεία καὶ τὴν Σωτηρία καὶ πάσων τῶν Ἀγαθῶν).
Ὁ Ἀθηναῖος περιγράφει τὸ ἰδιωτικὸ δεῖπνο τῶν Τετραδιστῶν :

— διόπερ Μένανδρος ἐν Κόλακι τὸν τοῖς τετραδισταῖς διακονούμενον μάγειρον ἐν τῇ τῆς Πανδήμου Ἀφροδίτης ἑορτῇ ποιεῖ ταυτὶ λέγοντα:
σπονδή, δίδου σὺ σπλάγχν᾽ ἀκολουθῶν. ποῖ βλέπεις;
σπονδή, φέρ᾽, ὦ παῖ Σωσία, σπονδή. καλῶς.
ἐγχοῦ. θεοῖς Ὀλυμπίοις εὐχώμεθα
Ὀλυμπίαισι, πᾶσι πάσαις· λάμβανε
τὴν γλῶτταν. ἐπὶ τούτῳ διδόναι σωτηρίαν,
ὑγίειαν, ἀγαθὰ πολλὰ τῶν ὄντων τε νῦν
ἀγαθῶν ὄνησιν πᾶσι. ταῦτ᾽ εὐχώμεθα.
ΑΘΗΝΑΙΟΣ 14.659d
Ὁ Ἔρωτας συνδέεται μὲ αὐτὴν τὴν ἡμέρα λόγω τῆς σχέσης του μὲ τὴν Ἀφροδίτη καὶ λόγω τοῦ σχολίου τοῦ Πλάτωνος :
— διὸ δὴ καὶ τῆς Ἀφροδίτης ἀκόλουθος καὶ θεράπων γέγονεν ὁ Ἐρως , γεννηθεῖς ἐν τοῖς ἐκείνης γενεθλίοις.
ΠΛΑΤΩΝ ΕΡΩΤΟΣ ΣΥΜΠΟΣΙΟ 203c

Τὸ σχόλιο τοῦ Πλάτωνος ἀποδίδεται στὸν Σωκράτη , στὸ διάλογο του μὲ τὴν Διοτίμα.
Τρεῖς, ἴσως καὶ τέσσαρες, θεότητες τιμοῦσαν οἱ Ἀθηναῖοι τὴ σημερινὴ ἡμέρα.

Σύμφωνα μὲ τὸν Θεόφραστο (ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ 16) στὴν τετάρτη καὶ στὴν εἰκοστὴ τετάρτη τοῦ κάθε μηνὸς, οἱ Δεισιδαίμονες προσέφεραν τιμὲς στὸν Ἑρμαφρόδιτο :

— Κάθε τετάρτην καὶ
εἰκοστὴν τετάρτην τοῦ μηνός,
ἀφοῦ διατάξῃ εἰς τὸ σπίτι του νὰ
θερμάνουν κρασί, ἐξέρχεται καὶ
ἀγοράζει κλάδους μυρσίνης,
λιβανωτόν, πλακούντια, ἔπειτα
ἐπιστρέφει καὶ περνᾷ ὅλην τὴν
ἡμέραν στεφανώνοντας τοὺς
Ἑρμαφροδίτους
ΘΕΟΦΡΑΣΤΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ 16